პარაზიტული დაავადებები არის პათოლოგიების ჯგუფი, რომელსაც იწვევს მიკროორგანიზმები, ფეხსახსრიანები და ჭიები. ისინი განსხვავდებიან დუნე მიმდინარეობით და გავლენას ახდენენ სასიცოცხლო სისტემებზე. საჭმლის მონელების დარღვევები, სხეულის წონის ცვლილებები, ქრონიკული დაღლილობა ადამიანის ორგანიზმში პარაზიტების არსებობის ძირითადი ნიშნებია. ინვაზიური დაავადებების დიაგნოზირებისთვის კეთდება პერიტონეალური ორგანოების ულტრაბგერითი სკანირება, განავლის ანალიზი დისბიოზისთვის და ბიოქიმიური სისხლის ტესტი.
რა პარაზიტების ცხოვრება შეუძლია ადამიანში
პარაზიტული პათოლოგიების გამომწვევი აგენტებია ჭიები, ფეხსახსრიანები და ერთუჯრედიანი ორგანიზმები - ვირუსები, სოკოები, პროტოზოები. შემთხვევათა 69% -ში დიაგნოზირებულია ჰელმინთური ინვაზიები, რომლებიც პროვოცირებულია ასეთი ჰელმინთებით:
- ტრემატოდები (გრილები) - შიზტოსომები, კატისებრი და ღვიძლის ფლუოზი;
- საფხეკები (აკანტოცეფალოზი) - მძივის ფორმის საფხეკი, გიგანტური სავარცხელი;
- ნემატოდები (მრგვალი ჭიები) - კაკვები, ჭიები, მრგვალი ჭიები, მათრახები;
- ცესტოდები (ლენტი) - ფართო ფირის ჭია, მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი, ექინოკოკი.
ენდოპარაზიტები ჭარბობენ ჰელმინთურ შეჭრათა შორის, რომლებიც მოთავსდებიან წვრილ ან მსხვილ ნაწლავში. პარაზიტული დაავადებების საერთო ართროპოდული პათოგენები მოიცავს:
- ტკიპები;
- Centipedes;
- ლერწამი;
- მწერები.
დროებითი პარაზიტების ჯგუფში შედის სისხლის მომწოვი ართროპოდები და ლეკები, ხოლო მუდმივთა ჯგუფში შედის ტიპები, პარაზიტული ჭიები და ქავილის ტკიპები. ძალიან ხშირად ინვაზიური პათოლოგიები გამოწვეულია ოპორტუნისტული სოკოებით, პროტოზოებით - ამებებით, ლამბლიებით.
პარაზიტები უარყოფითად მოქმედებენ ორგანიზმზე, არასასურველი სისტემური ეფექტების პროვოცირება - ნარჩენების პროდუქტებით ინტოქსიკაცია, კუჭ-ნაწლავის დისფუნქცია, ალერგია, ანემია.
ჰელმინთების არსებობის საერთო ნიშნები
სიმპტომები დამოკიდებულია ორგანიზმში პარაზიტების ტიპზე, ადგილზე და რაოდენობაზე. კლინიკური სურათის საფუძველია პარაზიტული ინფექციით ინფიცირების იმუნური რეაქცია და ცალკეული ორგანოების დაზიანება.
საჭმლის მონელების პრობლემები
დარღვევები კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში პროვოცირდება ძირითადად პარაზიტული ჭიებით, რომლებიც ლოკალიზებულია წვრილ ნაწლავში. მათი ნარჩენები იწვევს ორგანიზმში ალერგიულ რეაქციას, ნაღვლის სადინრების შევიწროებას. შედეგად, არსებობს პრეტენზიები:
- საჭმლის მონელება;
- შებერილობა;
- მჟავე ქოშინი;
- ცუდი მადა.
პაციენტების 80% -ზე მეტს აწუხებს ყაბზობა, დიარეა და მეტეორიზმი.
Მუცლის ტკივილი
მუცლის ტკივილი და სიმძიმის შეგრძნება მუცლის არეში არის სხეულის პარაზიტების აშკარა ნიშნები. ისინი აღიზიანებენ კუჭ-ნაწლავის ლორწოვანი გარსის რეცეპტორებს, რაც იწვევს გლუვი კუნთების სპასტიკურ შეკუმშვას. შედეგად, მუცლის ტკივილი ხდება.
თუ პარაზიტ-ფლუიზი მოქმედებს როგორც ინვაზიური დაავადების პროვოკატორი, მუცლის დისკომფორტი წარმოიქმნება ნაწლავის კედელში მათი შეყვანის გამო.
ანალური ქავილი
პერიოდული ქავილი ანალურ მიდამოში და ნაწლავის მტკივნეული მოძრაობები ორგანიზმში პარაზიტების პირველი ნიშნებია. სიმპტომების პროვოცირებას ახდენს ძირითადად pinworms, ნაკლებად ხშირად ასკარის მიერ. პირველი ანუსში კვერცხებს დებს, რაც მწვავე ქავილს იწვევს.
Pinworms– ის სიცოცხლე მხოლოდ 1, 5 თვეა. პარაზიტის კვერცხებს აქვთ დამცავი გარსი, ამიტომ ისინი არ განადგურებულია გარე ფაქტორებით.
ჰიგიენის დაუცველობა იწვევს თვითდაინფიცირებას, ორგანიზმში ჭიების რაოდენობის ზრდას.
სხეულის წონის ცვლილება
სხეულის წონის ზრდა ან შემცირება აშკარა ნიშანია იმისა, რომ პარაზიტები სხეულში არიან. წონის რყევების შედეგია:
- გაზრდილი ან შემცირებული მადა ინტოქსიკაციის გამო;
- მეტაბოლური დარღვევები;
- ნაწლავის დისბიოზი.
ნახევარ შემთხვევაში პაციენტები უჩივიან მუდმივ შიმშილს. მაგრამ თუ პარაზიტები წვრილ ნაწლავშია ლოკალიზებული, საკვები ნივთიერებების 70% -ზე მეტი არ შედის სისხლში.
განავალში სისხლი
პარაზიტით ინვაზიის ნიშნები დამოკიდებულია ინვაზიური დაავადების გამომწვევ აგენტზე. განავალში სისხლის და ლორწოს არსებობა მიუთითებს ნაწლავის დაზიანებაზე:
- ადამიანის მრგვალი ჭია;
- ფართო ლენტი;
- pinworms.
სხეულში შეღწევა პარაზიტები იწვევს ნაწლავის გაღიზიანებას. კედლების ანთება იწვევს სისხლნაჟღენთს და განავალთან სისხლის შერევას.
კანის ცვლილებები
ალერგიული რეაქციები ადამიანის ორგანიზმში პარაზიტების ყველაზე გამოხატული ნიშნებია. სტატისტიკის თანახმად, მასიური შეჭრა იწვევს ტოქსიკურ-ალერგიულ ცვლილებებს პაციენტების 92% -ში:
- კანის ქავილი;
- აბსცესი;
- წითელი ლაქები;
- გაყვითლება;
- პილინგი;
- მშრალი კანი.
კანის სიყვითლე მიუთითებს სხეულში ნაღვლის სტაგნაციაზე, ღვიძლის ფერმენტების აქტივობის ზრდაზე.
იმუნიტეტის დაქვეითება
მოზრდილებში ჰელმინთოზი ახლავს დისბიოზს. იმუნური ქსოვილის 75% -ზე მეტი მდებარეობს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, ამიტომ პარაზიტული დაავადება იწვევს მეორად იმუნოდეფიციტს. სხეულის წინააღმდეგობის შემცირება ინფექციების მიმართ აღინიშნება:
- ხშირი გაციება;
- ჭრილობებისა და აბრაზიების გრძელვადიანი შეხორცება;
- ქრონიკული პათოლოგიების რეგულარული გამწვავება.
პარაზიტები ამცირებს ორგანიზმის დამცავ რეზერვებს, რაც ამცირებს ვირუსების, სოკოების და ბაქტერიების მიმართ ანტისხეულების გამომუშავებას.
ალერგია
ჭიები სხეულს შხამიან მათი სასიცოცხლო აქტივობის პროდუქტებით. ინტოქსიკაცია იწვევს აუტოიმუნურ დარღვევებს, რაც გამოიხატება ალერგიული ეფექტით:
- კანის ქავილი;
- ბრონქოსპაზმი;
- გამონაყარი სხეულზე.
ყველაზე მკვეთრად გამოხატული ტოქსიკურ-ალერგიული რეაქციები მრგვალი ჭიების, ტრიქინელასა და ექინოკოკის პროვოცირებას ახდენს.
სახსრებისა და კუნთების ტკივილი
მიალგია და ართრალგია - ტკივილი კუნთებსა და სახსრებში - ადამიანის ორგანიზმში პარაზიტების არსებობის ნიშნებია. მიგრაციის ეტაპზე ჰელმინთის ლარვას ატარებს სისხლი. ბევრი მათგანი სახსრის სითხეში და კუნთებში მოთავსდება, რაც მტკივნეულ შეგრძნებებს იწვევს.
გულისცემა
პარაზიტული ტოქსინები უარყოფითად მოქმედებს გულსისხლძარღვთა სისტემის მუშაობაზე. მასიური ჰელმინთური შეჭრა იწვევს:
- ტაქიკარდია (გულის სწრაფი აჩქარება);
- ჰიპერტენზია.
საშიში გართულებების პროვოცირებას ახდენენ ფირის ჭიების - ექინოკოკები. ისინი ქმნიან ექინოკოკურ კისტებს არა მხოლოდ გულში, არამედ ფილტვებში.
Თმის ცვენა
ნაწლავებიდან ნივთიერებების შეწოვის დარღვევა იწვევს მრავალი ვიტამინის ნაკლებობას და მეტაბოლურ დარღვევებს. ამიტომ, პარაზიტული დაავადებების ხშირი თანმხლები არიან:
- მოსაწყენი თმა;
- ჭარბი ცხიმიანი სკალპი;
- ალოპეცია (თმის ცვენა).
ვიტამინებისა და მინერალების უკმარისობა იწვევს ზეთოვანი სებორეის რეციდივებს, რაც უმეტეს შემთხვევაში თმის შეუქცევად ცვენას იწვევს.
გემოვნების პარამეტრების შეცვლა
გემოვნების აღქმის დარღვევა (დისგევზია), როდესაც სხეულზე გავლენას ახდენს პარაზიტები, გამოწვეულია სისხლის ცილოვანი შემადგენლობის ცვლილებით, ჰიპოვიტამინოზით.
რა ნიშნები აქვს დისგევზიას:
- უსიამოვნო გემო პირში;
- სურვილები ტკბილეულის მიმართ;
- გემოვნების სისულელე;
- წვის შეგრძნება პირში.
გემოვნების დარღვევა ხშირად ასოცირდება კუჭ-ნაწლავის დაავადებებთან, რომლებიც გამოწვეულია პარაზიტული ჭიებით.
ქრონიკული დაღლილობის სინდრომი
მეტაბოლური დარღვევები, ვიტამინებისა და სხვა სასარგებლო კომპონენტების დეფიციტი იწვევს სხეულის ენერგიის რეზერვის შემცირებას, ღვიძლში დარღვევებს. ამიტომ ინვაზიური დაავადებების მქონე პაციენტები ჩივიან:
- სწრაფი დაღლილობა;
- მუდმივი ძილიანობა;
- არარსებობის გონება;
- ლეთარგია.
დაღლილობის გრძნობა არ ქრება ხანგრძლივი დასვენების ან ძილის შემდეგაც.
ავიტამინოზი
ავიტამინოზი არის ვიტამინების არარსებობა სხეულში. ეს ხდება მაშინ, როდესაც პარაზიტები წვრილ ნაწლავში ლოკალიზებულია. სიმპტომები დამოკიდებულია იმაზე, თუ რომელი ვიტამინი აკლია. უფრო ხშირად, პაციენტები ჩივიან:
- თავბრუსხვევა;
- მხედველობის სიმახვილის შემცირება;
- ხშირი გულისრევა;
- თავის ტკივილი;
- კანის გაუარესება.
გრძელვადიანი ვიტამინების ნაკლებობა საშიშია სასიცოცხლო ორგანოების ფუნქციონირების დარღვევის გამო.
ანემია
ანემია ან ანემია - ჰემოგლობინის კონცენტრაციის შემცირება სისხლის უჯრედებში. როდესაც სხეული დაზიანებულია პარაზიტებით, ხდება ვიტამინების დეფიციტი, რომლებიც მონაწილეობენ ჰემოგლობინისა და ერითროციტების სინთეზში:
- ფოლიუმის მჟავა;
- ციანოკობალამინი;
- ვიტამინი ცე.
ჰელმინთიაზით ანემია ვლინდება ქოშინი, თავის ტკივილი, მადის დაკარგვა, ტინიტუსი.
ნერვიულობა, ძილის დარღვევა
პარაზიტებით ინფიცირება ადამიანებში ვლინდება ინტოქსიკაციით, რაც უარყოფითად მოქმედებს ნერვული სისტემის მუშაობაზე. ამის შემდეგ, ჩივილებია:
- განწყობის მკვეთრი ცვლილება;
- სიბრაზე;
- დეპრესიული მდგომარეობა;
- ძილის დარღვევა.
ემოციური ლაბილობა ჰიპოვიტამინოზისა და ანემიის ფონზე პარაზიტული ჭიების მიერ სხეულის დაზიანების აშკარა ნიშანია.
მეხსიერების და ყურადღების გაუარესება
კოგნიტური დარღვევები - ინტელექტუალური შესაძლებლობების, მეხსიერების და ყურადღების შემცირება წარმოიქმნება სხეულის ქრონიკული მოწამვლის ფონზე პარაზიტების სასიცოცხლო აქტივობის პროდუქტებით. ჰელმინთაზიები იწვევს მრავალი ორგანოს მუშაობის დარღვევას, რაც იწვევს ნერვულ სისტემასა და ტვინის ქსოვილს. მაგრამ 94% შემთხვევაში, კოგნიტური დარღვევები შექცევადია.
ხველა
მშრალი ხველა ENT დაავადების თანმხლები სიმპტომების გარეშე პარაზიტით ინფექციის ერთ-ერთი ნიშანია. 10დან 8 შემთხვევაში არაპროდუქტიული ხველა პროვოცირებულია:
- ადამიანის მრგვალი ჭია;
- ფილტვის ფლუოზი.
მიგრაციის ეტაპზე მატლების ლარვები აღწევს ფილტვებში. ხველის დროს მრგვალი ჭიები შედის პირის ღრუში, რის შემდეგაც ყლაპავს და ნაწლავებში ინახება.
სხვა ნიშნები
ინვაზიური დაავადების დამატებითი სიმპტომებია:
- გაზრდილი სხეულის ტემპერატურა;
- ღვიძლის გადიდება;
- ცუდი სუნთქვა;
- ობსტრუქციული სიყვითლე;
- ყვითელი საფარი ენაზე;
- ბრონქოსპაზმი;
- განავლით ჭიების ფრაგმენტების იზოლირება;
- მოუსვენარი ძილი;
- მკერდის ტკივილი;
- გაზების გაზრდა;
- ვაგინიტი ქალებში;
- ტკივილი მარჯვენა მხარეს.
თავის ტვინის დაზიანებით შესაძლებელია ნევროზები, ფსიქიკური აშლილობები.
ინფექციის სიმპტომები პარაზიტების სხვა ტიპებით
კლინიკური სურათი დამოკიდებულია პარაზიტული დაავადების გამომწვევ აგენტზე.
| დაავადების ფორმა | სიმპტომები |
| ჟიარდოზი | გულისრევა, ქავილი, ქავილი, მეტეორიზმი, ცხელება |
| პედიკულოზი | თავის ქავილი, წვის ნაკბენში წვა, წითელი ლაქები და კვანძები თავზე, უძილობა, თმის ლაქები |
| მიკოზი | კანის პილინგი, ფრჩხილების დაზიანება, მჟავე სუნი, ეპიდერმისის გასქელება, ბზარები |
| ამებიოზი | მუცლის ტკივილი, gagging, სისხლიანი განავალი, მადის ნაკლებობა. |
სხეულის ინვაზიური დაზიანების უამრავი ნიშანი არსებობს. გართულებების გამორიცხვა, რეკომენდებულია წელიწადში ერთხელ მაინც ჩაიტაროთ სისხლის ტესტი პარაზიტებზე.
რატომ არის საშიში დაუმუშავებელი პარაზიტული ინვაზიები?
პარაზიტული ინფექციები ორგანიზმზე სისტემურ გავლენას ახდენს, რაც არღვევს ყველა ორგანოს ფუნქციონირებას. დაგვიანებული მკურნალობა იწვევს:
- ნაწლავის გაუვალობა;
- პანკრეატიტი;
- სწორი ნაწლავის პროლაფსი;
- ლიმფადენიტი;
- მიოკარდიტი;
- ბრონქოპნევმონია;
- ქოლეცისტიტი;
- ენდომეტრიტი;
- პლევრიტი;
- კუჭის წყლული;
- მენინგოენცეფალიტი;
- გულის უკმარისობა;
- ჩირქოვანი პერიტონიტი.
ქრონიკული დაავადებების არსებობისას პარაზიტები ართულებენ მათ მიმდინარეობას. ინვაზიური დაავადებების იგნორირება საშიშია ინვალიდობით და სიკვდილითაც კი.
დიაგნოსტიკა და მკურნალობა
ლაბორატორიული ტესტები გამოიყენება პარაზიტების დასადგენად:
- ენტერობიოზის გახეხვა;
- კოპროგრამა;
- განავლის ანალიზი კვერცხის ფოთლისთვის;
- ფერმენტის იმუნოანზია პარაზიტების ანტისხეულებისათვის.
ნაწლავების შემოჭრის შემთხვევაში რეკომენდებულია ინსტრუმენტული გამოკვლევა - პერიტონეალური ორგანოების ექოსკოპია, კოლონოსკოპია და ღვიძლის სცინტიგრაფია.
ანტიჰელმინთური თერაპიის ეფექტურობა განისაზღვრება განმეორებითი დიაგნოზის შედეგების საფუძველზე, რომელიც ტარდება მკურნალობიდან 1 თვის შემდეგ.
დიაგნოზის შედეგების მიხედვით, ანტიპარაზიტული საშუალებები ინიშნება:
- ანტინემატოზური;
- ტრემატოდების წინააღმდეგ;
- პროტივოცესოტოზნი;
- ფართო სპექტრის საწინააღმდეგო საშუალებები;
- სოკოს საწინააღმდეგო;
- საწინააღმდეგო ტიპები;
- სამკურნალო საშუალებები სკაბის ტკიპებისთვის.
პარაზიტული ცისტები (მაგალითად, ექინოკოკური ცისტები) ქირურგიულად იხსნება.
პარაზიტული დაავადებების კლინიკური გამოვლინებები და მკურნალობის მეთოდები დამოკიდებულია პათოგენის ტიპზე. პარაზიტები სხეულში შედიან ბუნებრივი ღიობებით - პირი, კანის ფორები, ურეთრა და ა. შ. ინვაზიური პათოლოგიების დროული დიაგნოზი და თერაპია ხელს უშლის გართულებებს - მენინგიტს, წყლულოვან წყლულს, მიოკარდიტს.